Digital Subscriber Line Access Multiplexer یک وسیله شبکه است که معمولا در مراکز مخابراتی قرار داده میشود. کار DSLAM متصل کردن مودمهای ADSL و VDSL مشترکین به شبکه شرکت سرویس دهنده است. از آنجا که DSLAM در لایه 2 مدل OSI عمل میکند، میتوان گفت عملکرد آن مانند یک سوئیچ است. با این تفاوت که اینترفیسهای متصل به مشترکین به جای اترنت از نوع xDSL (به معنی ADSL یا VDSL یا انواع دیگر DSL) هستند.
به بیان ساده میتوان DSLAM را وسیله‌ای متشکل از تعداد زیادی مودم ADSL یا VDSL دانست که به ازای هر مودم در سمت مشترک یک مودم در آن وجود دارد. DSLAM داده‌ها را روی پورتهای DSL خود از مشترکین دریافت کرده و توسط multiplexing آنها را تجمیع کرده و از طریق آپلینک خود به سمت مقصد هدایت میکند. برای داده‌های ارسالی به سمت مشترکین، DSLAM عکس این عمل را انجام میدهد یعنی داده‌های ارسالی به سمت مشترک را روی آپلینک خود دریافت کرده و توسط demultiplexing آنها را روی پورتهای DSL مربوطه به سمت مشترکین ارسال میکند.
مودمهای دو سمت ارتباط (مودم سمت مشترک و مودم موجود در DSLAM) وظیفه تبدیل سیگنالها از دیجیتال به آنالوگ و بالعکس را بر عهده دارند.
– برای ارسال داده از سمت مشترک به اینترنت: داده‌ها در شبکه سمت مشترک به صورت دیجیتال بوده و مودم برای ارسال آنها به سمت سرویس دهنده آنها را تبدیل به آنالوگ میکند. عکس این عمل در سمت سرویس دهنده توسط DSLAM انجام میشود.
– برای دریافت داده توسط مشترک از اینترنت: داده‌های دیجیتال توسط DSLAM به آنالوگ تبدیل شده و به سمت مودم مشترک ارسال میشوند. مودم این داده‌های آنالوگ را مجددا به دیجیتال تبدیل میکند.
پورت آپلینک DSLAM که آن را به شبکه ISP متصل میکند، میتواند از تکنولوژیهای متفاوتی مانند ATM، Frame Relay و یا IP استفاده کند که امروزه متداولترین آن IP است. به همین خاطر به DSLAMهایی که آپلینک آنها از IP استفاده میکند IP DSLAM نیز میگویند.
ترافیک ارسالی توسط مشترک برای رسیدن به DSLAM مسیری را طی میکند که این مسیر به طور خلاصه به صورت زیر است:
1- شبکه سمت کاربر: کاربر به وسیله کابل شبکه و یا به صورت وایرلس به مودم خود متصل است.
2- local loop: شرکت مخابرات توسط سیمهای مسی مودم مشترک را به مرکز مخابرات و یا کافو (محفظه های فلزی تعبیه شده توسط مخابرات در بعضی مناطق) متصل میکند.
3- مرکز مخابرات: در مرکز مخابرات چندین جز وجود دارد که به شرح زیر میباشند:
– MDF یا همان Main Distribution Frame مانند یک رک است که خطوط مسی آمده از سمت مشترکین را به خطوط مسی داخل شبکه مخابرات متصل میکند.
– xDSL Splitter: از اسپلیتر برای جدا کردن صدا از داده استفاده میشود. صدا به سمت شبکه تلفن مخابرات یا همان POTS هدایت میشود و داده نیز از طریق HDF به DSLAM شرکت سرویس دهنده اینترنت وصل میشود. (برای جدا کردن صدا از داده در سمت مشترک نیز از اسپلیتر استفاده میشود)
– HDF یا همان Handover Distribution Frame وظیفه برقراری ارتباط بین خروجی اسپیلتر با DSLAM سرویس دهنده اینترنت را بر عهده دارد.
همانطور که در شکل بالا نیز مشاهده میکنید معمولا بعد از DSLAM، شرکت سرویس دهنده روتری را قرار میدهد و بر روی این روتر تنظیمات PPPOE Server را انجام میدهد. به این روتر اصطلاحا BRAS یا Broadband Router Access Server گفته میشود.
معمولا تانل PPPOE بین مودم کاربر و BRAS ایجاد میشود. BRAS برای احراز هویت کاربران معمولا از یک سرور احراز هویت مانند RADIUS Server استفاده میکند و در صورتی که username و پسورد مشترک درست باشد اجازه ایجاد تانل (اتصال کاربر) را میدهد. BRAS نیز از طریق آپلینک خودش به بقیه شبکه ISP متصل است و اتصال کاربران به اینترنت را فراهم میکند.
DSLAMهای مختلفی توسط شرکتهای سرویس دهنده ADSL و VDSL در ایران استفاده میشوند. دو برندی که بیشتر در شبکه ISPها در ایران استفاده میشوند زاکسل و هواوی هستند. هر کدام از این شرکتها DSLAMهای متنوعی را تولید میکنند که به صورت ماژولار بوده و تعداد اسلاتها و پورتهای متفاوتی دارند.
به عنوان DSLAMهای IES600 شرکت زاکسل دارای 17 اسلات بوده که میتوان در آنها از کارتهای 72 پورتی ADSL و یا VDSL استفاده کرد. (از این 17 اسلات 1 یا 2 اسلات برای Management Switch Card استفاده میشود)
DSLAMهای MA5616 شرکت هواوی نیز امکان داشتن 4 کارت 32 پورتی ADSL و یا VDSL را دارند. هر دوی شرکتهای زاکسل و هواوی دارای مدلهای مختلف DSLAM با تعداد کارتها و پورتهای متنوع هستند که در اینجا تنها به دو مدل از آنها اشاره شد. شرکتها معمولا با توجه به تعداد مشترکین خود در هر مرکز مخابراتی مدل DSLAM مورد نیاز خود را انتخاب میکنند.
در مطلب بعدی با عنوان “پیکربندی DSLAM هواوی – بخش ۱: تنظیمات اولیه” چگونگی پیکربندی DSLAM هواوی مدل MA5616 را شرح میدهیم.
